Wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego. Do kiedy płacić alimenty?

Rodzice często nie są świadomi, do którego momentu życia dziecka mają płacić alimenty, nierzadko jest to wykorzystywane przez potomstwo, które celowo przedłuża czas kształcenia lub w inny sposób próbuje udowodnić, że przysługuje mu świadczenie alimentacyjne. Istnienia obowiązku alimentacyjnego jest uzależnione od istnienia pewnych przesłanek określonych przez ustawodawcę.

Art. 133 k. r. i o. stanowi, że: § 1 Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

§ 2. Poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku.

§ 3. Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. “

 

Obowiązek rodziców względem dziecka istnieje wówczas, gdy dziecko nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Samodzielne utrzymanie oznacza zapewnienie minimum socjalnego zapewniającego zaspokajanie przez dziecko podstawowych potrzeb życiowych (koszty związane z mieszkaniem, wyżywieniem, ubraniem, koszty nauki, dojazdu do szkoły itp.). Sformułowanie „jeszcze nie jest w stanie utrzymać się” wskazuje, że dziecko powinno podejmować próby usamodzielnienia się, jeżeli jest to możliwe i uzasadnione. Co oznacza, że o wygaśnięciu obowiązku alimentacyjnego decyduje kryterium osiągnięcia przez dziecko zdolności do samodzielnego utrzymania się. Spełnienie tego kryterium zależy od okoliczności faktycznych.

Można przyjąć, że dziecko osiąga zdolność do samodzielnego utrzymania dopiero wtedy, gdy ukończy naukę i otrzyma należyte przygotowanie do pracy i bez znaczenia jest czy naukę pobiera w trybie dziennym, czy zaocznym o ile nie pracuje.

Czy obowiązek alimentacyjny wygasa z urzędu?

W polskim systemie prawnym obowiązek alimentacyjny nie wygasa z urzędu, rodzic powinien wystąpić z pozwem o ustalenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego do sądu, który zbada czy przesłanki obowiązku alimentacyjnego rzeczywiście wygasły. O ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego można wnosić na podstawie artykułu art. 189 k.p.c. “Powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny”. Ważnym jest, by interes prawny był obiektywny.

 

Rzeczywiście istniejąca (a nie tylko hipotetyczna) potrzeba prawna uzyskania wyroku odpowiedniej treści występuje wówczas, gdy powstała sytuacja rzeczywistego naruszenia albo zagrożenia naruszenia określonej sfery prawnej. Na przykład rodzic zobligowany do uiszczania alimentów nie utrzymuje kontaktu z dzieckiem, nie ma wiedzy, że uprawnione dziecko samodzielnie się utrzymuje, w związku z tym kontynuuje wpłatę alimentów. Po stronie rodzica powstaje interes prawny polegający na ustaleniu wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego, dodatkowo może on żądać ustalenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego z datą wsteczną oraz zwrot nadpłaconych kwot.

Ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego - podsumowanie

Podsumowując, jeżeli dziecko zaczęło samodzielnie się utrzymywać lub istnieją dowody na to, że świadomie nie dokonuje starań w celu uzyskania możliwości samodzielnego utrzymania się, rodzic może wystąpić o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego. Inaczej obowiązek alimentacyjny będzie trwał, ponieważ nie wygasa z urzędu. Sąd zbada czy doszło do wygaśnięcia przesłanek istnienia obowiązku alimentacyjnego, dlatego już od momentu zainicjowania postępowania przez złożenie pozwu powinno korzystać się z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, by zwiększyć szanse na osiągnięcie korzystnego wyroku.